Przebieg wykopalisk
Prace wykopaliskowe w Krasiejowie ograniczone skoncentrowane były dotąd na
około metrowej miąższości warstwie iłu zawierającej nagromadzenia szczątków
kostnych. Drobnoziarnistość osadu z kośćmi, duża zawartość substancji
organicznej i stała miąższość warstwy, wskazują na jego jeziorne pochodzenie.
Pojedyncze znaleziska poniżej tej warstwy dowodziły już wcześniej, że podobne
zespoły zwierząt żyły w obszarze Krasiejowa przez długi czas. Rzadko jednak
nastawały warunki do skamienienia ich szczątków, kiedy niedotlenienie i zatrucie
osadu przez bakterie rozkładające substancję organiczną zabezpieczało trupy
przed padlinożercami, a przynoszone przez rzeki zmineralizowane wody
neutralizowały kwasy humusowe zabezpieczając kości przed rozpuszczeniem. Ił
krasiejowski zawiera bardzo liczne wapienne osłonki stadiów przetrwalnikowych
(lęgni) zielonych glonów (ramienic), które występują jedynie w wodach o niskim
zasoleniu lub słodkich, a także skorupki słodkowodnych skorupiaków liścionogich
i odciski muszli małżów słodkowodnych. Uwarstwienie i skład osadu w warstwach
poniżej i powyżej głównej warstwy kościonośnej wskazuje na ich osadzanie się w
obszarze deltowym. Ten rodzaj środowiska tworzenia się osadu najwyraźniej nie
sprzyjał formowaniu się skamieniałości.
Najważniejszym osiągnięciem tegorocznych wykopalisk było zidentyfikowanie
niewielkiego pola osadów jeziornych z nagromadzeniem kości i szkieletów około 7
m powyżej głównej warstwy. Zestaw gatunkowy reprezentowanego tam zespołu jest
taki sam, jak w dole, ale dominują kręgowce lądowe (aetozaury, tekodonty bliskie
dinozaurom i kapitozaury), zaś udział form ściśle wodnych (metopozaurów i
fitozaurów) jest podrzędny. Wraz z występowaniem słodkowodnych małżów i
charakterem osadu oraz jego uwarstwienia sugeruje to środowisko niewielkiego
odizolowanym zbiornika wodnego, do którego dostarczone zostały z wodami
powodziowymi częściowo już rozłożone ścierwa.
Kolejne miesiące pracy zespołu badawczego przynosiły odkrycia materiałów
kopalnych bardzo różnej natury.
Czerwiec.- Najważniejszym z pierwszych znalezisk był niekompletny szkielet
fitozaura. Składa się z miednicy i trzynastu kręgów tułowiowych, w tym siedem
ułożonych przyżyciowo. Być może do tego samego osobnika należał również fragment
kręgosłupa szyjnego znaleziony nieopodal podczas prac rekonesansowych w 1999
roku i wielokrotnie juz publikowany. Szkielet stanowi najmniej zaburzony zestaw
szczątków dorosłego fitozaura z Krasiejowa.
Lipiec.- Ważnym odkryciem tego miesiąca była kompletna czaszka
młodocianego metopozaura oraz pierwsza kompletna, choć źle zachowana, ryba
ganoidowa. Po raz pierwszy udało się też znaleźć w Krasiejowie identyfikowalne
szczątki roślinne. Do najcenniejszych należą łuski nasienne oraz ulistnione
gałązki drzewa iglastego pokrewnego Voltzia.
Pod koniec miesiąca prace przeniosły się do odkrytego wiosną poziomu
kościonośnego położonego około 7 m wyżej. Znaleziono tam kilkanaście kręgów, a
przede wszystkim kompletną miednicę oraz kończynę niewielkiego dwunożnego
archozaura. O jego dinozaurowych pokrewieństwach świadczy przypora nad panewką
stawu biodrowego, na której opierała się główka pionowo ustawionej kości udowej
i trójpalczastość stopy. Panewka stawowa była jednak w pełni skostniała.
Sierpień.- Zostały odkryte liczne szczątki aetozaurów, w tym
czaszki. Są to najbardziej kompletne spośród najstarszych znalezisk zwierząt z
tej grupy w świecie.
Wrzesień.- W górnym poziomie znalezione zostały elementy czaszki płaza
z grupy kapitozaurów. To Cyclotosaurus, którego błona bębenkowa
znajdowała w otworach przy tylnej krawędzi dachu czaszki.
W drugiej połowie miesiąca znaleziono nagromadzenie kości krewniaka
dinozaurów, wraz ze zgniecioną czaszką.
